Welkom op myn Gooiers web site!
Op reis in het verleden
Frans de Gooijer, hoeder van de history van de erfgooiers
door Joyce Huibers
Noem de woorden erfgooiers en boerderijen en tweeënhalf uur later is Naarder Frans de Gooijer nog steeds niet uitgepraat. Zijn vader was de laatste erfgooierboer in de vesting. Hoewel hij zelf nooit de ambitie heeft gehad boer te worden, heeft zijn familiegeschiedenis hem gegrepen. Sinds het begin van de jaren zeventig verzamelt De Gooijer alles wat hij er maar over kan vinden. Mappen, dozen vol staan er op zijn zolder. Inmiddels moet ook hij toegeven dat het bijna geen hobby meer is
Frans de Gooijer woont in de Gansoordstraat, niet ver van de nog bestaande boerderij van zijn grootouders op de hoek met de Pijlstraat. De woning is al een halve eeuw niet meer in de familie, maar regelmatig loopt hij er nog even langs. Hoewel hij het niet expliciet zegt, is het duidelijk dat de boerderij van zijn grootouders een beetje zijn grote trots is. ,,Het was een van de grootste boerderijen uit die tijd. Ik heb alle bewoners nagetrokken zover ik kon. In de zeventiende eeuw heeft het aan de burgemeester van Naarden toebehoord. Zesendertig meter lang was de boerderij. Ik heb het zelf nagemeten en er tekeningen van gemaakt.”
De Gooijer rommelt wat tussen zijn mappen en papieren die de hele eettafel bedekken. Foto’s , tekeningen, oude koopaktes. Je kan het zo gek niet bedenken of De Gooijer heeft het wel in een map zitten. ,,Kijk hier heb ik het”, zegt hij, een tekening tevoorschijn trekkend. ,,De houten achterkant bestaat niet meer. Toen mijn oma in 1956 overleed ging de boerderij naar een aannemer. Al haar zonen hadden inmiddels zelf al een boerderij, of hadden iets in de melkhandel. De aannemer heeft toen de houten schuren afgebroken en drie huisjes neergezet. De boerderij zelf is enkele jaren later opgeknapt en in twee woningen verdeeld.”
De Naarder werd in 1933 geboren op een boerderij in de Bussummerstraat. Zijn vader was zes jaar daarvoor voor zichzelf begonnen. Zijn voorouders verdienden sinds halverwege de negentiende eeuw de kost als boer in Naarden. Overgrootvader begon als pachter op het landgoed Oud Crailo, waar nu Linda de Mol woont. In 1857 betrok hij zijn eigen boerderij in de Bussummerstraat, een andere dan waar Frans’ vader later in terecht zal komen. Zijn kinderen begonnen ook een boerderij in Naarden. De grootouders van De Gooijer betrokken de boerderij op de hoek van de Gansoordstraat met de Pijlstraat in 1895.
,,De vestingboerderijen werden gebouwd om het garnizoen en de bevolking van voedsel te voorzien. Zeker ten tijde van omsingeling was dat heel praktisch. Door de koeien en de rogge kon het leger op krachten blijven. De boeren zijn op die manier tot twee keer toe hun verbouwde producten kwijtgeraakt. Alleen dan niet aan het eigen leger maar aan het Franse leger, dat in 1672 en in 1813 onder Napoleon Naarden binnen walste en hier lang gelegerd bleef”. De vesting telde in 1945 nog zeventien vestingboerderijen. Daarvan waren er zeven van niet erfgooiers. De erfgooiers hadden het recht om hun vee op de meentgronden te laten grazen, het zogenaamde schaarrecht. ,,De oudste boerderijen stammen uit de zeventiende eeuw. Van vroegere periodes zijn geen boerderijen bewaard gebleven. Nu zijn er nog slechts vijf over, al zijn ze niet allemaal herkenbaar. De kleine boerderijen bestonden uit een voorhuis met wat houten schuurtjes op het erf. Die van mijn oma en van mijn vader behoorden tot de grootste.
Ik heb de bewoners van mijn vaders boerderij zover mogelijk terug gezocht. Blijkt dat familie van de bekende schildersfamilie Ruysdael daar gewoond heeft. Dat zijn leuke ontdekkingen.”
Drukken
De Gooijer zag zelf niets in het boerenleven. ,,Als wij als kinderen de koeien in melkenstijd van de gemeenschappelijke weilanden moesten ophalen, probeerde ik me zo vaak mogelijk te drukken. Kwam ik er niet onderuit, dan probeerde ik landen of werelddelen te herkennen in de tekening op de huid van de koeien. Zo leerde ik onze koeien uit honderden anderen herkennen. Ik ben zo snel mogelijk iets anders gaan doen. Ik werd technisch tekenaar en ben onder meer hoofdconstructeur bij Stork geweest.”
De Naarder zegt altijd al interesse te hebben gehad in geschiedenis en aardrijkskunde. ,,Ik werd als kind gegrepen door de verhalen over de 80-jarige oorlog en de Gouden Eeuw. Daar was veel aandacht voor toen ik in de Tweede Wereldoorlog naar school ging. Machtig mooi vond ik dat. De interesse in de boerengeschiedenis van het Gooi en Naarden in het bijzonder is eigenlijk pas veel later gekomen. Toen mijn vader eind jaren zestig uit zijn boerderij moest, heb ik daar al wel alles opgemeten. Ik had het gevoel dat ik dat moest doen. De gemeente deed niets, die dacht alleen maar aan de bouwgrond die vrij kwam.”
“Ik las toen ook al veel over de erfgooiers geschiedenis. Maar de verslaving is pas echt begonnen zo halverwege de jaren zeventig. Ik wilde me bezig houden met geschiedenis, maar het wel klein en overzichtelijk houden. Dat werd het Gooi. Ik had ontdekt dat er wel over de erfgooiers was geschreven, maar altijd door buitenstaanders, nooit door hen zelf. Veel verhalen van vroeger gaan vaak over veldslagen en oorlogen of de koninklijke familie. Ik wilde uitzoeken hoe de maatschappij in elkaar stak, hoe het de gewone burger verging. Ik behoor tot die oorspronkelijke bewoners van het Gooi. Die geschiedenis wilde ik niet verloren laten gaan. Vanaf dat moment ben ik het archief in gedoken, verhalen gaan opschrijven en documenten gaan verzamelen.”
Sinds zijn pensionering is De Gooijer vaak in het archief in Naarden te vinden. Hij zit in het bestuur van de Stad en Lande Stichting en heeft zich bezig gehouden met de restauratie van het erfgooiersarchief. Ook is hij lid van de historische vereniging Blaricum.
De Naarder betreurt het dat in zijn eigen stad zo weinig ‘afgiftepunten’ zijn voor zijn verhalen. ,,Ik schrijf sinds 1987 regelmatig voor De Omroeper, toevallig afgelopen december nog een heel verhaal over de vestingboerderijen, en ook wel eens voor Tussen Vecht en Eem. Maar zij kunnen niet altijd alles gebruiken. Ik ben erg bevlogen in wat ik doe, maar ik ben wel zo’n beetje de enige hier. Ik mis in Naarden echt mensen om over het verleden te praten. In Blaricum, waar ik ook veel ben, leeft de geschiedenis van de erfgooiers veel meer. Daar vind ik ook veel meer gelijkgestemden.”
In de container
De Gooijer is de laatste tijd versneld bezig om zo veel mogelijk informatie te verzamelen en vast te leggen. In bladen, boekjes en op internet. ,,Vaak is het puur voor mezelf. Ik ben nu 69 en er kan me van alles overkomen. Het zou toch vreselijk zijn als alles weg raakt. Dit moet allemaal bewaard blijven. Mijn vrouw maakt graag de grap dat als ik er niet meer ben ze een container voor laat rijden en alles er in laat gooien. Weg ermee, opgeruimd staat netjes. Is eindelijk de zolder weer leeg, zegt ze dan. Ik moet er niet aan denken dat het gebeurt. Al die informatie, het zijn geen wereldschokkende zaken. Maar zoiets, de geschiedenis van je voorvaderen, moet bewaard blijven.”
,,Ik zeg wel eens tegen een vriend van mij die de hele wereld over reist: ik reis eigenlijk altijd in het verleden. En dat meen ik echt. Ik ben altijd met dat verleden bezig, zit er helemaal in. Soms misschien wel een beetje teveel. Dan loop ik verstrooid rond en denk ik aan het einde van de straat: “Wat ging ik nou toch ook al weer doen.”
Gooi en Eemlander 26.10.2002
Gooiers zijn bewoners van het Gooi,
Erfgooiers waren erfgenamen van het Gooi.
Over Gooiers wordt tegenwoordig veel geschreven. Bijna iedereen heeft weleens gehoord van de ‘Gooise Matras ‘ ... enz. Het eerste driekwart van de twintigste eeuw werd in de lokale pers ook veel aandacht besteed aan de Erfgooiers en de ‘Erfgooiers Kwestie’. De erfgooiers behoorden tot de oerbewoners van Gooiland en tot circa 1800 vormden zij in de Gooise dorpen een ruime meerderheid. Sinds onheuglijke tijden bezaten die inheemsen het vruchtgebruik van een groot deel van het Gooi. Vooral over dat gemeenschappelijk gebruik is veel geschreven, vooral van bovenaf en buitenaf. Als eenvoudige erfgooier wil ik graag mijn eigenwijze mening geven over het wel en vooral wee van de erfgooiers gemeenschap. Deze is onlosmakelijk verbonden geweest met de geschiedenis en het lot van het Gooi. “Het is maar een mening” zou prins Willem Alexander zeggen. Oordeelt of veroordeelt u zelf.
Reactie, kunt u mailen naar Mail to Frans De Gooijer
F.J.J. de Gooijer
gooijerfjj@hotmail.com
Fotoalbum
Hier is het fotoalbum geplaatst met de foto,s van de open monumentendag september 2003
This site was last updated 08/23/05
__________________________________________________
INDEX http://gooijer.netfirms.com
Home: http://gooijer.netfirms.com/index.htm
Geschiedenis: http://gooijer.netfirms.com/geschiedenis.htm
Erfgooiers: http://gooijer.netfirms.com/erfgooiers.htm
Koptienden: http://gooijer.netfirms.com/Koptienden.htm
Kronieken: http://gooijer.netfirms.com/kronieken.htm
Verpondingen : http://gooijer.netfirms.com/verpondingen.htm
Bestuur : http://gooijer.netfirms.com/bestuur.htm
Gerecht: http://gooijer.netfirms.com/gerecht.htm
Landkaarten : http://gooijer.netfirms.com/lankaarten.htm
Overheid : http://gooijer.netfirms.com/overheid.htm
boerderijen : http://gooijer.netfirms.com/boerderijen.htm
Weilanden : http://gooijer.netfirms.com/weilden.htm
Landbouw : http://gooijer.netfirms.com/landbouw.htm
Wevers en blekers : http://gooijer.netfirms.com/wevers_en_blekers.htm
Stambomen : http://gooijer.netfirms.com/stambomen.htm
Beroemdheden : http://gooijer.netfirms.com/beroemdheden.htm
Kunstschilders : http://gooijer.netfirms.com/kunstschilders.htm
Gooijer verhalen : http://gooijer.netfirms.com/gooijer%20verhalen.htm
This site was last updated 05/30/03
___________________________________
Opmerking F.J.J. de Gooijer:
Op 27-07-2011 werd mijn website http://gooijer.netfirms.com zonder voorafgaande waarschuwing van het internet gehaald. Via ''in cache '' kon ik alleen mijn eerste pagina oproepen. Al mijn rubrieken zijn verloren gegaan.
De inhoud van http://gooijer.netfirms.com is echter terug te vinden op de webpagina
http://gooijer.nl.jouwpagina.nl
Op mijn weblogs bij http://gooiland.50plusser.nl staan veel afbeeldingen.
